İçindekiler
Bentonit Membran Nedir?
Bentonit membran, su yalıtımında kullanılan, doğal bentonit kilinin genleşme özelliğinden yararlanılarak üretilmiş bir malzemedir. Yapılarda suyun sızmasını engellemek için etkili bir çözüm sunar. Özellikle temeller, bodrumlar ve suyla temas eden yüzeylerde kullanılır. Bentonit, suyla temas ettiğinde genleşerek yüksek sızdırmazlık sağlayan montmorillonit minerali içerir.
Bentonit Nedir?
Bentonit, yaklaşık 13 milyon yıl önce volkanik külün dönüşümüyle oluşmuş, şişme kapasitesi yüksek bir kildir. Ana bileşeni montmorillonit olan bentonit, yüksek magnezyum içeriğiyle su yalıtımı ve endüstriyel uygulamalarda önemli bir yere sahiptir. Bentonit, kuvars, mika, feldspat ve kireç gibi mineraller içerir.
Bentonit Çeşitleri ve Özellikleri
Kullandığımız bentonit, yüksek yoğunluk elde etmek için hiçbir kimyasal veya katkı maddesi kullanmadan elde edilen, suyu emen ve bu sayede su geçirimsizliği sağlayan özel bir kil türüdür.
Membran uygulamalarında karşılaşılan işçilik hatalarının önüne geçen bentonit kil örtü membranı ile sızdırmazlık sağlamanın temel avantajı, bentonitin esnek yapı sağlamasıdır. Yaz ve kış boyunca iklim şartları farketmeksizin sodyum bentonit membran, sonsuz döngüde çalışır.
Bentonit, yapı kalitesini ve ömrünü artıran, kendi kendini onarma özelliğine sahip bir su yalıtım membranıdır. Uygulama esnasında bir delik oluşsa dahi kendini sıkıca kapatacaktır. (Örneğin kalıpçıların kalıp sökme esnasında yere çivi düşürmesi vb. hatalar) Bentonit doğal bir malzeme olduğundan bozulmayan bentonit membranlar uzun ömürlü ve geleneksel sızdırmazlık çözümlerinden olumlu yönde farklılık gösterir.
Bentonit membran, fosil yakıtlara ve çoğu kimyasala karşı dayanıklıdır. Dolayısıyla bu tür maddelerin sızma riskinin olduğu ortamlarda uygulanabilir.
Bentonit yok olmaz ve suyun hareketleriyle yıkanıp gitmez. Plastik membranlar ise sentetik malzemelerden yapılır ve ömürleri sınırlıdır.
Bentonit, içerdiği mineraller ve özelliklerine göre iki ana türde sınıflandırılır:
- Sodyum Bazlı Bentonit: Su ile temas ettiğinde ağırlığının 5 katına kadar su emer ve hacminin 20 katına kadar genişler. Su yalıtımı için idealdir.
- Kalsiyum Bazlı Bentonit: Genleşme kapasitesi daha düşüktür ve hacminin yalnızca 3 katı kadar genişler. Daha az şişen uygulamalar için kullanılır.
Bentonit membranın başlıca özellikleri şunlardır:
- Su geçirimsizliği sağlar.
- Kendini onarabilme özelliğine sahiptir.
- Fosil yakıtlara ve kimyasallara karşı dayanıklıdır.
- Uzun ömürlüdür ve plastik membranlara göre daha sürdürülebilirdir.
Bentonit Kil Membranı Uygulama
Uygulama alanının alt zemini düz olmalı ve yabancı cisimlerden, yüzey suyundan, molozdan, köklerden, sivri ve keskin kenarlı taşlardan arındırılmış olmalıdır.
Döşemeden önce alt zemin sıkıştırılan zemine bentonit kil membranı saha boyutlarına göre boyuna veya enine yönlerde açılmalıdır. Ebatlara göre kesilmesi gerekirse, bentonit membranların tüm katmanları düzgün bir şekilde ve kesik kenarlarda bentonit granüllerinin aşırı kaybı önlenecek şekilde kesilmelidir.
①. Sodyum bentonit membran, ağır olduğundan bir iş makinesi yardımıyla taşınarak işçiliği kolaylaştırılmalıdır.
②. İş makinesi yardımıyla açılan bentonit membranlar sahaya uygun şekilde açılır.
③. Geosentetik kil membranlarının her bir kanadı birbiri üzerine 15-30 cm şeklinde bindirilerek döşenir.
④. Geosentetik kil membranlarının döşenmesinde kullanılan herhangi bir ekipman bulunmamaktadır. Membranlar birbiri üzerine bindirilmeden önce sodyum bentonit kil partikülleri, her iki kanat arasına çuvallar yardımıyla dökülür. Her 3 rulo GCL için 25 kg’lık bir torba bentonit tozu verilmektedir. Her metreye ortalama 0,4- 0,5 kg metre bentonit kili kullanılmaldır.
Bazı uygulamalarda ise isteğe bağlı zemine çivi ile çakılır.
⑤. Açıkta kalan tüm bentonit membranın ampartmana çıkan yerlere ve perde duvarlarına alüminyum baskı çıtası ve baskı çivisi yardımıyla mekanik olarak sabitlenir.
⑥. Bentonit membran uygulaması, grobeton (koruma betonu) dökülmeden de kullanılabilir ancak döküldüğü durumda üzerine de gelecek olan beton arasında sıkışacağından daha iyi yalıtım sağlamaktadır.
⑦. Sodyum bentonit membran, asansör kuyusu gibi ya da zemin etüdü yapılmış olan yeraltı su seviyesinin yüksek olduğu bölgelerde riskli bölgelerde çift yönlü serim uygulaması yapılmalıdır.
⑧. Bentonit membran uygulamasının ardından dökülecek beton, serim yönünün zıttı şekilde olmalıdır. Bu sayede beton pompasından dökülen sulu çimento membranı dağıtmaz.
Bentonit membran uygulamasının ardından rot ve tij delikleri bölgeleri sodyum bentonit kil partiküllerinin su ile harç yapılarak macun şeklinde uygulanması ile son bulur.
Beton dökümü ise serim yönünün zıttı olacak şekilde olduğundan emin olunmalıdır.
Bentonit kil membran uygulaması dikkatle yapılmalıdır:
- Zemin Hazırlığı:
- Zemin temizlenmeli ve düzleştirilmelidir.
- Yüzeydeki moloz, taş, kökler ve yabancı cisimler kaldırılmalıdır.
- Membran Serimi:
- Saha boyutlarına uygun şekilde membranlar yerleştirilir.
- Membranlar birbiri üzerine 15-30 cm bindirilerek serilir.
- Sıkıştırma ve Sabitleme:
- Membran, isteğe bağlı olarak çivilerle zemine sabitlenebilir.
- Açıkta kalan alanlarda membran, alüminyum çıta ve baskı çivisi ile mekanik olarak sabitlenir.
- Beton Dökümü:
- Beton dökümü, membran serim yönünün tersine yapılmalıdır.
- Bu, membranın kaymasını önler ve yalıtımı güçlendirir.
- Son İşlemler:
- Tij ve rot delikleri sodyum bentonit harcı ile kapatılır.
Bentonit Kil Örtü Ölçüleri
Standart bentonit membran ölçüleri:
- Genişlik: 2,10 metre
- Uzunluk: 25 metre
- Alan: 1 rulo = 52,50 m²
Miktarına bağlı olarak özel ölçülerde üretimler yapılabilir.
Bentonit Kil Membranı Hangi Koşullarda Uygulanmamalıdır?
Bentonit membran şu durumlarda uygulanmamalıdır:
- Yağışlı hava koşulları: Yağmur ve kar sırasında membranın etkinliği düşebilir.
- Dengesiz zeminler: Yumuşak ve stabilize edilmemiş zeminlerde uygulama yapılmamalıdır.
- Yoğun kimyasal içeren zeminler: Bentonit membran kimyasal bozulma riski taşıyabilir.
