Hayvancılıkta Sulama

Hayvanların Su İhtiyacı

Hayvanların beslemesi, yalnızca yem vermek değildir. Sulama da yemleme kadar öneme sahiptir. Sulama yaparken; suyun temiz ve sağlıklı, sulukların da düzgün ve düzenli olması istenir.

Hayvanların bulunduğu havanın sıcaklığı, yedikleri yem içeriği, hayvanın fiziki büyüklüğü, ırkı, türü ve yaşına göre günlük su tüketimleri değişebilir. Hayvanların yaşamsal döngüdeki en önemli ihtiyacı hem temiz hem de kaliteli su ve havadır. Yağsız olan bir hayvan vücudunu ortalama 2/3’ü su oluşturur. Belirli bir süre devam eden su kayıpları hayvan vücudundaki su kaybını önleyebilmek için hayvan yediği yem miktarını ve idrar azaltır. Su kaybının devam etme durumunda vücutta çeşitli bozukluklar ortaya çıkar. Hayvanlar vücudundaki protein miktarının yarısını kaybetse ya da yağın tamamını kaybetse yaşamına devam edebilir fakat suyunun %10’unu kaybetse hayvan ölebilir. Hayvanlardaki bu tür su kayıpları et ve süt verimlerini düşürmektedir. Suyun çözücü olması, hidrojen bağları oluşturabilmesi ve vücut ısısını dengeleme gibi faydaları vardır. Bu nedenle hayvanların su ihtiyaçlarının karşılanması diğer besin maddelerinden çok daha önemlidir. Hayvan vücudunda yağ miktarı arttıkça su oranı o kadar azalmaktadır. Geviş getiren hayvanların geviş getirmesinin aksaması ve dolayısıyla rumen fermantasyonu bundan olumsuz etkilenmesi gibi susuzluğun görülmeyen etkileri de vardır.

Hayvanlarının su tüketimini aşağıdaki etmenlere göre değişmektedir.

• Irk ve türü,
• Yaşı,
• Yağ oranı,
• Yemindeki kuru madde, protein ve tuz miktarı
• Dış ortam faktörleri; mevsim, iklim, sıcaklık ve nem miktarı

Silaj hem ucuz hem de besleyici bir yemleme biçimidir. Su içeriği yüksek olan silaj yiyen hayvanların su ihtiyacı daha az olacaktır. Kuru ve balya yonca, korunga, fiğ vb. ot ile yemlenirse ise bunların içerisindeki su miktarı daha az olacağından su ihtiyaçları da daha fazla olacaktır.

Süt ineklerinin su ihtiyacı genel olarak 1 litre süt için ortalama 4 litre olarak düşünülmelidir. Bu hesaba yemdeki su içeriği dahildir. Silajla beslenen hayvanlar için ise 1 litre süte karşılık ortalama 2,5 litre su düşünülmelidir.

Dış ortam sıcaklığı arttıkça hayvanların su ihtiyaçları da artacaktır. Süt ineğinin günlük su tüketimi ortalama 50-60 litredir. Çok sıcak ortamlarda ise su tüketimi %80 artacaktır. Hayvanların içtiği suyun ısısı insanların içtiği suyun ısısına yakın yani ortalama 7-12 C arasındadır. Çok soğuk ya da çok sıcak su, insanı hasta ettiği gibi hayvanı da hasta edecektir.

Çiftlik hayvanlar içerisinde suya en çok tüketenler süt inekleridir. Çünkü süt içerisinde yaklaşık %87 su bulunmaktadır. Örneğin 30 litre süt alabildiğiniz bir inek sadece verdiği süt ile birlikte 27 litre kadar vücudundan oldukça yüksek su atar. Yani süt ineklerinin su ihtiyaçları et ineklerine oranla daha yüksektir.

Besi sığırlarının verimi de günlük canlı ağırlıklarının hızlı ve yüksek artması da suya bağlıdır.

Buzağılar günde yaklaşık 2-3 litre, kuzu ve oğlaklar da günde 1-1,5 litre suya ihtiyaç duyar.

Koyun ve keçiler de mera otlatıldıklarında fazla suya ihtiyaç duymaz. Kış aylarında genelde kuru yem yedikleri için ortalama 4-5 litre/ gün su ihtiyaçları olur.

Tavuklar ise verilen yemin yaklaşık 2 katı su tüketirken, yaz aylarında bu miktar 3 katına kadar çıkabilir. Yani kış aylarında ortalama 250 cc, yazın 375 cc su günlük ihtiyaçları olacaktır.

Çiftlik Hayvanlarına Verilen İçilebilir Suyun Özellikleri

• Hastalık yapıcı mikroorganizma ve bakteri bulunmamalıdır.
• Kokusuz, renksiz ve berrak olmalıdır.
• Sularda fenol, yağ gibi kötü koku ve tat veren maddeler olmamalıdır.
• Hidrojen sülfür, demir ve mangan gibi ağır element içermemelidir.
• Su, sağlığa zararlı kimyasal maddeler içermemelidir. Arsenik, kadmiyum, krom, kurşun, cıva gibi zehirli içerikler olmamalıdır. Baryum, nitrat, florür, radyoaktif maddeler, amonyum, klorür gibi maddeler belli oran üzerinde olur ise sağlığı olumsuz etkiler.

Kışın yalaklarda su çok soğur ve hatta donar. Bu suyun hayvan tarafından içilmesi hayvanı hasta eder.

Yalaklar beton ise zamanla betonda kırılma ve çatlaklar oluşur. Bakteri üremeleri görünebilir yosun ve koku yapar. Santaş polietilen sulukları ise donmaz, eksik monoblok bir yapıda ve gözeneksiz olması sayesinde yosun ve koku yapmaz. Hijyenik ve gıda belgelidir. UV dayanımlıdır.

Hayvanlara Verilen Suyun Faydaları

• Su yemi yumuşatarak sindirime yardımcı olur.
• Su, hayvan kanının büyük bölümünü oluşturur.
• Su, emilen besinlerin iletilmesini sağlar.
• Vücut ısı dengesini sağlar.
• Vücuda zararlı maddelerin ter ve idrar yoluyla atılmasını kolaylaştırır.
• Görme ve duyma organlarına iletimi sağlar.