Bitkilerde Sulama

Bitkilerin yaşamsal fonksiyonlarını sağlamak ve istenilen verimi karşılamak için besin maddelerini kökleri yardımıyla topraktan erimiş halde almaları gerekir. Su bitkiler için; hem toprakta bulunan besin maddelerinin erimesi hem de bu besin maddelerinin bitki kök, gövde, dal ve yapraklara taşınması için önemlidir.

Sulama; doğal yollarla karşılanamayan su ihtiyacının zamanında ve belirli bir plan çerçevesinde bitki ihtiyacını karşılayacak su miktarının bitki kök bölgesindeki toprağa emilimidir.

Bitki yetiştiriciliğinde toprak ve tohum kalitesi ve gerekli olan ısının fark edilmesi için toprağın nemli olması gerekir. Toprağın nemli oluşu sayesinde bitki çimlenir ve yaşamını sürdürebilmesi için sürekli ve düzenli suya ihtiyaç duyar.

Bitkilerde Sulamanın Amacı

» Bitkinin büyümesi için topraktan gerekli olan nem ve besinlerin sağlanması

» Topraktaki tuzun yıkanması

Suyun Bitki İçin Önemi

» Su, bitki için yaşam kaynağıdır.

» Bitki gövdesindeki su, taşımayı sağlar.

» Fotosentez için hammadde sağlar.

» Bitki hücrelerinin turgor durumunda (saf suya konulduğunda içine su alır ve şişer) bulunmaları, bitkinin kendisine özgü şekil alması ve yapraklardaki stomaların açılıp kapanması bitkinin içerdiği su ile değişmektedir.

» Bitki besin elementlerinin, hücreye alınabilmesi için suda erimiş halde olmalıdır.

» Su, bitkinin gövdesini sıcak ve soğuktan korunmasını sağlar.

» Su, bitkilerin vejatatif kısımların gelişmelerine ve ürün verimine katkı sağlar.

» Sulama ile düzenli ve sürekli bitki üretim yapılarak giderek verim artar.

» Düzenli sulama ile kuraklığa karşı ürünün yeterli su almasını sağlanır.

» Toprakta biriken tuzların yıkanarak atımı sağlanır.

» Toprak ve bitki etrafındaki havanın serinletilmesiyle bitki gelişimine fayda sağlar.

» Topraktaki taban taşını yumuşatır.

Çoğu zaman sulama ile birlikte gübre ve ilaçlar da verilir. Bitkinin büyüme evresi içinde toprakta her zaman yeterli miktarda suyun bulunması gereklidir. Yağışların yeterli olduğu bölgelerde bitki ihtiyacına yetecek kadar su yağışlardan karşılanırken yağışların yetersiz olduğu kurak ve yarı kurak iklimlerde alternatif sulama ve depolama yöntemleri kullanılarak su ihtiyacının karşılanması gerekir.

Toprakta Suyun Tutulması

Topraktaki su, toprak taneleri arasındaki boşluklarda tutulur. Toprağın içerisindeki su oranı düştükçe gözeneklerin bir kısmı su ile işgal edilirken toprak tarafından tutumu sağlanır. Su artıkça tutulma oranı azalır.

Su, toprak içinde

» Sızan su

» Kapillar su

» Tutulan su şeklinde tutulur

» Higroskopik su şeklinde tutulur

Sızan su:

Geniş kaba gözeneklerden hızlı, dar gözeneklerden yavaş olarak, yerçekimi ile aşağılara doğru hareket eden suya denir. Toprakta tutulma enerjisi 0.1 – 0.2 atm arasında olan bu nem değerindeki topraklar da ıslak topraklar kabul edilir. Bitkilerin sızıntı suyundan faydalanabilmesi suyun kök çevresindeki sızma süresi ile ilişkilidir.

Tutulan su:

Doymuş haldeyken sızan suyun sona erdiği anda toprağa tutulabilen suya denir. Bu su genellikle kapillar hareketi halinde olur. Kapillar ve higroskopik su olarak iki ayrılır.

Kapillar su:

Suyla doyan toprak gözeneklerindeki su, sızıntı suyu olarak gittikten sonra iri ve orta çaplı gözeneklerde tutulan suya denir. Toprak tutulma gücü ortalama 0.3 – 15 atm arasındadır. Toprakta uzun süre tutunur ve yeterli hareket kabiliyetine sahiptir.

Higroskopik su:

Toprakta bir maddenin kendi için çözücü olmayan bir ortamda zardan geçemeyecek büyüklükte çözünmesine kolloid madde denmektedir. Tanecik yüzeylerini kaplayan film şeklindeki toprak nemidir. Toprak tarafından 31 atmosferin üzerindeki kuvvetlerle tutulduğundan bitkiler yararlanamaz. Toprağın hava kurusu olduğunda tutunduğu su, higroskopik su olarak bilinir. Toprak tane çapı ve buna bağlı değişken ince gözeneklerin oranı hava kurusu ve higroskopik su oranına etki eder. Yani higroskopik su oranı toprak türüne göre değişkenlik gösterir. Kumlu topraklarda az, killi topraklarda ise daha fazla higroskopik su tutulmaktadır.