Bakla Yetiştiriciliği

BAKLA ÜRETİCİLİĞİ

   Baklanın bilimsel şekilde  ayırımı   şu şekildedir. Alem Plantae, Sınıf Magnoliopsida, Takım Fabales, Familya Fabaceae, Cins Vicia, Tür Vicia faba.

   Anayurdu Avrupa ve Asya kıtaları olduğu bilinmektedir. Ülkemizde bol bol yetiştirilen ve tüketilen bakla, 60-100 cm boylanabilen tek yıllık otsu bir bitkidir. Baklagiller grubunun bir üyesi olan baklanın bir diğer özelliği ise diğer baklagiller grubu üyeleri gibi nöbetleşme bitkisi olmasıdır.

   Baklanın kök yapısı kazık köktür. Kökler etrafında bol miktarda yan kökler bulunur. Ayrıca köklerin üzerinde bol miktarda düğüme benzeyen yapılar vardır. Bu düğüm şeklinde yapıları içerisinde  azot bakterilerini bulundurur ve hava azotunu bağlayarak bitkinin kullanabileceği forma dönüştürür. Baklanın gövdesi dört köşeli ve içi boştur. Dayanıklı bir yapıya sahiptir. Bakla bitkisinin yaprağı bileşik yapraktır. Baklanın çiçekleri salkım şeklindedir ve salkım sapı kısadır.  

Toprak evresi

   Bakla, kışlık ve yazlık olarak iki farklı üretimi yapılır . Kışlık ekimlerde anızdan sonra tarla sürülür ekime hazırlanır. Yazlık ekimde ise, anız bozumundan sonra toprak derince sürülür. İlkbaharda tohum ekiminden önce tekrar sürülerek ekime son olarak hazırlanır. Bakla derine ekildiği için toprak  bolca  işlenmeli ve yabancı otlardan temizlenmiş olması gerekmektedir.

   Toprak ekimi kışları uygun olan bölgelerde Ekim ve Kasım aylarında başlamak üzere ilkbahara kadar olan zaman diliminde   yapılabilir. Bu üretim şekline yazlık üretim denir.

   Tohum ekimi 3 şekilde olur. Serpme ekim, ocak usulü ekim ve sıra usulü ekim olarak adlandırılır. Serpme ekim hem birim alana fazla tohum atılmasından hem de bakım işlerinin zor olmasından dolayı fazla tercih edilmemektedir . Ocak usulü ekimde belirli aralıklarla açılan ocaklara atılan  tohumların üstlerinin kapatılmasıyla şeklinde olur. Sıra usulü ekim şeklindeyse  çeşidin gelişme ve dallanma kuvvetine  sulama şekline ve çapa işlerinin elle veya makineli olarak yapılma biçimine  göre sıra arası mesafe belirlenip ekim  yapılır.

Sulama

   Kışı ılık geçiren bölgelerde  sonbahar mevsiminde  ekilen bakla bitkisine, kış ve ilkbahar mevsimlerinde sulama yapılmaz. Yağışlar bitkiye genel olarak yeterli olur. Kışı soğuk geçiren ve bakla tanelerinin ilkbaharda ekilmesi gereken  bölgelerde ise tohumlardan çimlenen bitki çapalandıkça ayrıca havalar sıcak ve kurak gittiği süreçlerde düzenli olarak sulama yapılmalıdır. Sulama yöntemi olarak bölgelere göre karık veya salma sulama sistemi kullanılır. Fazla kuraklık gibi fazla nem de bitkiye zarar verir.

Çapalama

   Bakla üreticiliği  için hazırlanmış tavlı topraklara ekilen tohumlar 10-15 gün içinde çimlenerek toprak yüzeyine çıkar. Toprak yüzeyine çıkmış bitkilerin boyu 8-10 cm olunca birinci çapa yapılır. Bu dönemde bitkilerin boğazı doldurulur. Çimlenmeden önce hem toprağın kabartılması ve kaymak tabakasının kırılması, hem de yabancı otlardan temizlenmesi amacıyla ikinci çapalama yapılır. Çimlenme döneminde çapa yapılmaz. Bu dönemde çapalama yapılırsa çiçeklerde dökülme görülür. Bunun sonucu olarak verim düşer.

Gübreleme

   Bakla, Rhizobium bakterileri yardımıyla havanın serbest azotunu köklerindeki nodozite diye anılan yumrularda bağlar ve gelişme dönemindeki azot ihtiyacının büyük bir bölümünü bu nodüllerden karşılar. Bu bakteriler ise daha önce bakla tarımı yapılmış olan topraklarda bulunmaktadırlar.

   Baklanın havanın serbest azotundan yararlanabilme özelliğinden dolayı yüksek dozda azot gereksinimine ihtiyacı  yoktur. Bununla birlikte özellikle zayıf topraklarda bakteri faaliyeti başlayıncaya kadar geçen süredeki  azot ihtiyacını karşılamak üzere bir miktar azotlu gübrenin ekiminden önce toprağa verilmesi gerekebilir. Bunun için dekara 3 kg saf azot olacak şekilde hesaplama yapılarak azotlu gübre kullanılmalı, amonyum sülfat tercih edilmelidir.

   Yeterli derecede fosfor; kök gelişimi , nodozite sayısında artış ve ağırlığının artışa geçtiği  tespit edilmiştir. Kurak ve yarı-kurak bölgelerde fosfor uygulaması yapılması koşulu vardır. Fosforlu gübre ihtiyacı da yine saf madde üzerinden dekara 6 kg P205 olarak hesaplanarak karşılanmalıdır. Genel  toprak analizi yapıldıktan sonra gübreleme yapılmalıdır.